คนสร้างสุข

นโยบายการบริหารและการพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2560 – 2562 จัดทำโดยสำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมในการรับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วนมาจัดทำนโยบาย ให้ตรงกับความต้องการ และสอดคล้องกับวิถีชีวิตของประชาชน ศาสนา วัฒนธรรม อัตลักษณ์ ชาติพันธุ์ และประวัติศาสตร์ท้องถิ่นในพื้นที่ รวมทั้งแนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐทั้งนี้เพื่อให้หน่วยงานของรัฐใช้เป็นกรอบและแนวทางหลักในการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้อย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง ครอบคลุมทุกมิติงาน ทั้งด้านการพัฒนาและงานด้านความมั่นคง ในการแก้ไขปัญหาตามนโยบายฉบับนี้ได้ยึดหลักยุทธศาสตร์พระราชทาน “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา” และ “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” รวมทั้งให้ความสำคัญกับการสร้างเอกภาพ การบูรณาการของทุกหน่วยงาน เพื่อแปลงนโยบายสู่การปฏิบัติ การเพิ่มประสิทธิภาพของเจ้าหน้าที่รัฐกระบวนการพูดคุยเพื่อสันติสุข และการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน โดยเฉพาะภาคประชาชนและประชาสังคม อย่างไรก็ตาม แม้เป็นนโยบายที่ดี ทั้งในแง่ “เนื้อหา” และ “กระบวนการจัดทำ” แต่หากขาดการสื่อสาร เผยแพร่และการถ่ายทอดนโยบายไปยังประชาชน ตลอดจนภาคส่วนต่างๆ ที่เกี่ยวข้องอย่าง “เข้าถึง” และ “กว้างขวาง” ก็จะทำให้นโยบายนี้ไม่เป็นที่รู้จักและไม่ได้รับการยอมรับ รวมทั้งไม่สามารถให้เกิดพลังของการขับเคลื่อนอย่างมีส่วนร่วมจากทุกองคาพยพให้นโยบายนี้ไปสู่การปฏิบัติได้ โดยเฉพาะภาคประชาสังคม สตรีและเยาวชนตลอดจนประชาชนโดยทั่วไป ที่นโยบายนี้ให้ความสำคัญ และระบุไว้เป็นวัตถุประสงค์ของที่ 2 ของนโยบาย ที่ว่า “เพื่อพัฒนาการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายในพื้นที่ ให้ประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนา และแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้”นอกจากนี้ ในกระบวนการจัดทำ สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ ก็ได้เปิดโอกาสให้ภาคส่วนดังกล่าวนี้เข้ามามีส่วนร่วมตั้งแต่ต้นในการให้ความคิดเห็นประกอบการจัดทำนโยบาย ซึ่งก็จะเป็นที่น่าเสียดายและเสียโอกาสเป็นอย่างยิ่ง หากไม่ดำเนินกิจกรรมสานต่อด้วยการเผยแพร่นโยบายให้ภาคส่วนเหล่านี้ได้รับรู้และเข้าใจว่า เสียงสะท้อนและความคิดเห็นของพวกเขาได้รับการรับฟัง และถูกบรรจุไว้ในนโยบายฉบับนี้ นอกจากนี้แล้ว นโยบายฉบับนี้ยังได้กล่าวถึงสิทธิและการมีส่วนร่วมต่างๆ ที่ประชาชน พึงได้รับจากนโยบาย อาทิเช่น การมีสิทธิและการมีส่วนร่วมในกลไกร่วมระหว่างภาครัฐและภาคประชาชนในการติดตามตรวจสอบการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่รัฐ ให้อยู่ในกรอบกฎหมายอย่างเคร่งครัด สิทธิและการมีส่วนร่วมในกระบวนการยุติธรรมและการเยียวยา (ตามที่ระบุไว้ ในวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 ในนโยบาย) การมีสิทธิในการแสดงความคิดเห็นอย่างเสรี และมีส่วนร่วมสร้างพื้นที่ปลอดภัย การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจของสตรี เด็กและเยาวชนในการแก้ไขปัญหาและพัฒนาพื้นที่ (ตามที่ระบุไว้ ในวัตถุประสงค์ข้อที่ 2 ในนโยบาย) สิทธิและโอกาสที่จะได้รับการพัฒนาศักยภาพ การศึกษา และการพัฒนาคุณภาพชีวิต ที่เป็นธรรม ทั่วถึง และสอดคล้องกับวิถีชีวิต (ตามที่ระบุไว้ ในวัตถุประสงค์ข้อที่ 4 ในนโยบาย) และสิทธิและการมีส่วนร่วมที่จะแสดงความคิดเห็นอย่างปลอดภัยในกระบวนการพูดคุยเพื่อสันติสุขจังหวัดชายแดนภาคใต้และสนับสนุนกระบวนการพูดคุย(ตามที่ระบุไว้ ในวัตถุประสงค์ข้อที่ 5 ในนโยบาย) เป็นต้นซึ่งสมควรอย่างยิ่ง ที่จะเผยแพร่เรื่องดังกล่าวนี้ให้เป็นไปอย่างกว้างขวางและทั่วถึงเพื่อที่ภาคประชาชน และประชาสังคม จะได้ “เข้าถึง” และ “ใช้ประโยชน์” จากสิทธิและการมีส่วนร่วมที่ถูกระบุไว้ในนโยบายได้อย่างเข้มแข็งกระตือรือร้นและพร้อมที่จะเข้ามาเป็น “ภาคีเครือข่าย” ในการขยายผลนโยบายไปสู่การปฏิบัติ และเข้ามามีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาตามนโยบายได้ในอนาคตเพื่อประโยชน์สูงสุดที่จะเกิดแก่ประชาชน(ตามที่ระบุในนโยบายข้อ 8 ปัจจัยความสำเร็จ)
และเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2560 สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติได้จัดเวทีประชุมชี้แจงนโยบายดังกล่าวแก่กลุ่มองค์กรภาคประชาสังคม ที่โรงแรมหรรษา เจบี อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา โดยมีนายพรชาต บุนนาค ผู้แทนพิเศษของรัฐบาล เป็นประธานและบรรยาย ซึ่งนับว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีของการเผยแพร่ และสื่อสารเพื่อสร้างความเข้าใจต่อนโยบาย และควรจะได้รับการขยายผลและสานต่อ เพื่อให้การสื่อสารสร้างความเข้าใจในเรื่องนี้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง กว้างขวางและเข้าถึงภาคประชาสังคม และภาคประชาชนในพื้นที่ ที่จะเข้าร่วมเป็น “ภาคีเครือข่าย” ในโอกาสต่อไปได้ ทั้งนี้ โครงการที่จะดำเนินการนี้ ใช้สื่อต่างๆ ในการส่งเสริมและเผยแพร่สิทธิ/การมีส่วนร่วมของภาคประชาชนและประชาสังคมตามนโยบายอย่าง “ครอบคลุม” และ “เข้าถึง” กลุ่มเป้าหมายหลักใน 2 ระดับคือ ในระดับของ “ประชาชน” โดยทั่วไปในชุมชนท้องถิ่นจังหวัดชายแดนภาคใต้ ใช้สื่อ “วิทยุ” ที่ยังคงเป็นนิยมรับฟังในหมู่ประชาชน ในระดับของภาคประชาสังคม ใช้สื่อ “ออนไลน์”เผยแพร่ ซึ่งเป็นแนวทางการใช้สื่อและเทคโนโลยีสารสนเทศในการสื่อสารกับประชาชนในพื้นที่ที่ในนโยบายให้ความสำคัญว่าต้องเป็นไปอย่างเหมาะสม (ตามที่ระบุในนโยบาย ข้อ7.3 ด้านการบริหารจัดการ) ทั้งนี้ ในการเผยแพร่เนื้อหาที่เป็นสารคดี ผ่านทั้งสองช่องทาง (channel) ดังกล่าวจัดทำเป็นสองภาษา คือภาษาไทยและมลายู ซึ่งจะมีผลในทางจิตวิทยา และยิ่งทำให้เพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการสื่อสาร และการเข้าถึงมากยิ่งขึ้น