คนสร้างสุข

สังคมไทยกำลังเผชิญปัญหาที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนและหลีกไม่พ้นคือ ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่การเป็นสังคมคนไทยอายุยืนหรือที่เรียกว่าสังคมสูงวัย โดยคาดว่าใน 15 ปีข้างหน้า สัดส่วนผู้สูงอายุ (60 ปี ขึ้นไป) จะมีมากถึงร้อยละ 30 ขณะที่สัดส่วนคนวัยทำงานจะลดลง สัดส่วนของเด็กและเยาวชน (0-14 ปี) ก็จะลดน้อยถอยลงเช่นกัน คนไทยอายุ 40-60 ปีในปัจจุบันที่จะเป็นผู้สูงอายุในเวลานั้น จะต้องเผชิญปัญหาเป็นอันดับแรก ส่วนคนไทยอายุน้อยกว่า 40 ปีในปัจจุบันจะต้องแบกรับภาระทั้งเลี้ยงดูลูก พ่อแม่ที่ชราภาพ และต้องจ่ายภาษีเพิ่มอีกด้วย ที่น่าเป็นห่วงคือ เด็กที่เกิดในปัจจุบันส่วนใหญ่เกิดจาก “คนท้องที่ไม่พร้อม” ส่วน “คนพร้อมไม่ท้อง” จึงทำให้จำนวนและคุณภาพคนวัยทำงาน คนจ่ายภาษีอากรในอนาคตจะมีน้อยลง และอาจสร้างปัญหาความยั่งยืนทางการคลังได้ (ที่มา :เอกสารแจกแถลงข่าวเรื่อง สังคมคนไทยอายุยืน) ตำบลหนองบ่อ อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง ประชากรทั้งหมด 3,780 คน จำนวน 6 หมู่บ้าน มีผู้สูงอายุ60 ปีขึ้นไป จำนวน 862คน คิดเป็นร้อยละ 22.0ประชาชนอายุ 40-59 ปี จำนวน 1,143 คน คิดเป็นร้อยละ30.2ซึ่งจะเป็นประชากรที่จะเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุต่อไปข้อมูลทั่วไป : สถานศึกษาโรงเรียนระดับประถมศึกษา จำนวน 2 โรง มีวัด จำนวน 3 แห่ง มัสยิด จำนวน 1 แห่ง มีชมรมผู้สูงอายุ ชมรมคนพิการ กลุ่มและองค์กรต่างๆ มีองค์การบริหารส่วนตำบลหนองบ่อ ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม สถานบริการสาธารณสุข ประกอบด้วย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จำนวน 2 แห่งคือ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทุ่งเกาะญวน และ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองบ่อ เมื่อมาวิเคราะห์ทุนเดิม จุดแข็งที่มีในพื้นที่มาช่วยหนุนเสริมพบว่า โรงพยาบาลส่งเสริมตำบลหนองบ่อ มีพื้นที่รับผิดชอบ จำนวน 3 หมู่บ้าน ประกอบด้วย  หมู่ที่ 2 บ้านพรุกำหวาน หมู่ที่ 3 บ้านหนักแบก และหมู่ที่ 4 บ้านปากคลอง มีความพร้อมของภาคีเครือข่ายในการดำเนินงานของชุมชน บุคคลต้นแบบ เคยขอสนับสนุนงบประมาณโครงการ“การลด ละ เลิกบุหรี่/ยาสูบโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน”จากสสส. โดย “สำนักสร้างสรรค์โอกาสและนวัตกรรม (สำนัก 6)” ปี2562 มีคณะทำงานสร้างเสริมสุขภาพที่มีศักยภาพ เข้มแข็ง  มีบุคคลต้นแบบในพื้นที่ดังนั้นจึงขอดำเนินการในพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองบ่อ จากข้อมูลของพื้นที่พบว่าประชาชนมีปัญหาด้านสุขภาพ พบมีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือดสมองและหลอดเลือด จำนวน 712 คน คิดเป็นร้อยละ 83.0ประชากรอายุ 40-59 ปี พบมีความเสี่ยงโรคเรื้อรัง เบาหวาน ความดันโลหิตสูง จำนวน 186 คน คิดเป็นร้อยละ 32.3 ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงรายใหม่ปี 2560 จำนวน 4 คน ปี 2561 จำนวน 5 คน
และปี 2562 จำนวน 5 คน (ข้อมูล:ทะเบียนผู้ป่วยโรคเรื้อรังเบาหวาน ความดันโลหิตสูง) จากสภาพปัญหาภาวะสุขภาพประชาชนวัยแรงงานและผู้สูงอายุเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังเบาหวาน ความดันโลหิตสูงจำนวนมาก คณะกรรมชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านได้ทำโครงการตรวจคัดกรองภาวะสุขภาพประชาชนอายุ 35 ปีและอบรมให้ความรู้การดูแลสุขภาพป้องกันโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงในกลุ่มเสี่ยงเป็นประจำทุกปี การประเมินผลเมื่อเสร็จสิ้นโครงการพบว่าประชาชนมีความรู้เรื่องการดูแลสุขภาพป้องกันโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ระดับดีมาก จำนวน 102 คน คิดเป็นร้อยละ 55.0 มีความรู้ระดับปานกลาง จำนวน84คน คิดเป็นร้อยละ 45.0ไม่พบผู้ไม่มีความรู้แต่จากการสังเกตพฤติกรรมสุขภาพของประชาชนพบว่าชุมชนยังไม่มีการจัดการสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพที่ดีในประเด็น งดบริโภคอาหารรสจัด หวาน มัน เค็ม ซึ่งพบประชาชนกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มปกติบริโภคอาหารจากร้านอาหารตามสั่ง ร้านขายข้าวแกง และร้านน้ำชากาแฟ ยังคงประกอบอาหารรสชาติ หวาน มัน เค็ม เหมือนเดิม ทำให้ประชาชนในชุมชนเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ร่วมถึงการบริโภคผักในปริมาณน้อยเน้นอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ ประเด็นการออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาที 3 ครั้ง/สัปดาห์พบว่าประชาชนกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มปกติมีการออกกำลังกายไม่ผ่านเกณฑ์ ทางชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขจัดทำโครงการส่งเสริมการออกกำลังกายที่หลากหลายเพื่อให้เป็นทางเลือกแก่ประชาชน เช่น ไม้พลอง มโนราห์บำบัดฝึกการทรงตัว โยคะ แอโรบิค ฯลฯ ปัญหาด้านสังคมมีผู้สูงอายุอาศัยอยู่เพียงลำพัง รวมถึงปัญหายาเสพติดของลูกหลานที่อาศัยอยู่ร่วมบ้านกับผู้สูงอายุปัญหาด้านเศรษฐกิจผู้สูงอายุมีรายได้ไม่พอกับรายจ่าย ผู้สูงอายุไม่ได้วางแผนการออมเพื่อเตรียมสู่สังคมสูงวัยปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมบ้านผู้สูงอายุไม่ได้ปรับปรุงเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ จุดเสี่ยงได้แก่ ห้องน้ำ ระเบียง บันได ห้องน้ำสาธารณะในชุมชนไม่ได้ปรับปรุงรองรับการใช้งานของผู้สูงอายุนอกจากนี้ชุมชนขาดการเก็บรวบรวมข้อมูลบุคคล องค์กรต่างๆ ที่ประสบผลสำเร็จในประเด็นการเตรียมรองรับสังคมสูงวัย (ด้านสุขภาพ ด้านสังคม ด้านสภาพแวดล้อม ด้านเศรษฐกิจ) เพื่อใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ของผู้สนใจวางแผนการเตรียมตัวเข้าสู่สังคมสูงวัย ชุมชนมีกลุ่มส่งเสริมการออมที่มุ่งเน้นการออมเงิน ซึ่งควรมีความหลากหลายในการออมเพื่อจะเป็นทางเลือกตัดสินใจในการวางแผนการออมเตรียมรองรับสังคมสูงวัยต่อไป
จากข้อมูลปัญหาด้านสุขภาพ ด้านสังคม ด้านเศรษฐกิจ ของประชาชนกลุ่มวัยทำงานและผู้สูงอายุ ร่วมถึงปัญหาการจัดการสิ่งแวดล้อมในชุมชนให้เอื้อต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ คณะกรรมการชมรมผู้สูงอายุตำบลหนองบ่อจึงได้จัดทำโครงการการจัดการเรียนรู้ของชุมชนเพื่อเตรียมรองรับสังคมสูงวัยตำบลหนองบ่อ เพราะเชื่อว่าเมื่อประชาชนมีสภาพแวดล้อมในชุมชนที่เอื้อต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม มีบุคคล องค์กรต้นแบบใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ครบทั้ง 4 ด้าน (สุขภาพ สังคม สภาพแวดล้อม เศรษฐกิจ) จะส่งผลให้ประชาชนมีสุขภาพที่ดี อันจะนำมาสู่สังคมผู้สูงอายุที่มีคุณภาพชีวิตที่ดีในที่สุด