คนสร้างสุข

ตำบลนาขา ประกอบด้วย ๑๓ ชุมชน มีผู้สูงอายุร่วม ๑,๕๐๐ คน ปัญหาหลักในชุมชน คือ ปัญหาสุขภาพในผู้สูงอายุ ซึ่งตำบลนาขาเป็นตำบลที่เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุและมีประชากรที่อยู่ในวัยพึ่งพิงได้แก่ เด็กและผู้สูงอายุเป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นผลมาจากการลดลงของอัตราการเกิดและอัตราการตายของประชากร ทำให้จำนวนและสัดส่วนประชากรเด็กและสูงอายุของตำบลเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วหลายหน่วยงานได้ให้ความสำคัญกับการเปลี่ยนผ่านเข้าสู่สังคมสูงวัยและเริ่มออกมาตรการรับมือในด้านต่าง ๆเพื่อเตรียมความพร้อมให้กับผู้สูงอายุ ประกอบกับสภาพสังคมไทยเปลี่ยนแปลงไปจากอดีตทำให้ปัญหาของผู้สูงอายุมากขึ้นตามไปด้วย ไม่ว่าจะเป็นปัญหาด้านสุขภาพ ปัญหาโรคเรื้อรังร่วม ๔๕๐ คน สภาพปัญหาที่เกิดในกลุ่มผู้สูงอายุ เช่นรายได้ไม่เพียงพอกับค่าใช้จ่าย ปัญหาด้านจิตใจ ปัญหาเรื่องรายได้ และปัญหาการถูกทอดทิ้ง เป็นต้น
ในการดูแลผู้สูงอายุต้องอาศัยความร่วมมือกันทุกฝ่าย ทุกกลุ่มวัยต้องมาเรียนรู้ร่วมกันในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุโดยการทำกิจกรรมด้านส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค กิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม กิจกรรมสร้างรายได้ร่วมกัน ทั้งพระ ผู้สูงอายุ เยาวชน แกนนำ อสม. และคนในชุมชน จะเป็นการปลูกฝังให้ทุกคนได้ซึมซับแนวคิดในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ โดยทุกคนทุกหน่วยงานต้องมาเรียนรู้ละรับผิดชอบร่วมกันในรูปแบบ “บ้าน วัด โรงเรียน(ราชการ)” หรือ “บวร”บูรณาการทุกภาคส่วนอย่างไร้รอยต่อ ตำบลนาขา ได้ดำเนินโครงการร่วมกับสสส.มาแล้ว 1 ปี ผลจากการดำเนินงานพบว่า สามารถดำเนินงานบรรลุตามบันไดผลลัพธ์ได้ระดับหนึ่งประกอบด้วยการมีคณะทำงานที่มาจากหลากหลายกลุ่มจำนวน 15 คน มีข้อมูลผู้สูงอายุ 450 ทำให้มีแผนงาน/โครงการที่ผลักดันเข้าแผนกองทุนหลักประกันสุขภาพ 3 แผน/โครงการและเข้ายุทธศาสตร์องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มีกติกาชุมชน 6 ข้อ ประกอบด้วยสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนทุกภาคส่วน เช่นวัดดอนวาสเป็นสถานที่จัดกิจกรรมพึ่งพิงด้านจิตใจ จำนวน 3 แห่ง โรงเรียนบ้านในเหมืองเป็นศูนย์เรียนรู้ทั้งหลักสูตรปกติและหลักสูตรพิเศษที่มีชุมชนและบ้านร่วมกันลดอบายมุขในชุมชนร้อยละ70 ผู้สูงอายุเป็นแบบอย่างที่ดีในการใช้ชีวิตต่อเด็กเยาวชนจำนวน 150 คน คิดเป็นร้อยละ 70 ผู้สูงอายุมีสุขภาพกายและจิตที่ดีร้อยละ.70 มีการเยี่ยมเสริมพลังด้วยการ เยี่ยมบ้านวิถี บวร อย่างสม่ำเสมอร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขและการส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นในเรื่องศิลปวัฒนธรรม ขนมไทย อาหารพื้นถิ่น จักสาน ทำให้มีอัตราการลดโรคเรื้อรังทั้งชุมชนได้ร้อยละ10 จะเห็นได้ว่าในปีหนึ่งที่ทำการพัฒนาผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นยังไม่ครอบคลุมทั้งตำบลจึงต้องมีการพัฒนาต่อเนื่องโดยใช้รูปแบบที่กำหนดไว้ในบันไดผลลัพธ์กลางเป็นแนวทางในการขับเคลื่อนเพื่อให้สอดคล้องกับประเด็นยุทธศาสตร์จังหวัดที่มีเป้าประสงค์เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชนคนชุมพร ซึ่งในอนาคตต้องพึ่งตนเองได้ จึงจำเป็นที่ต้องอาศัยความรับผิดชอบ การเรียนรู้ ร่วมคิดร่วมทำ ตลอดจนอาศัยความร่วมมือและข้อมูลทางวิชาการจากหน่วยงานในท้องถิ่นไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานภาครัฐหรือเอกชน เพื่อปรับเปลี่ยนวิธีคิด ปรับพฤติกรรมการอย่างต่อเนื่องและเชื่อมโยงเครือข่ายจากภาคส่วนต่าง ๆทั้งภายในและภายนอกชุมชน โดยการยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง รักษาสิ่งแวดล้อม เน้นการพึ่งตนเอง เป็นสังคมเอื้ออาทร พึ่งพาอาศัยกันได้ และไม่ทอดทิ้งกัน จึงต้องมีการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง จากผลการดำเนินงานกับสสส.และพี่เลี้ยงมาเป็นเวลา 1 ปี ทำให้เห็นถึงจุดแข็งของชุมชนที่มีทีมงานที่เข็มแข็ง มีการมอบหมายหน้าที่ให้ทีมงานร่วมกันปฏิบัติทุกคน มีการติดตามงาน ประเมินผลงานของทุกคน ประชุมประจำเดือนทุกเดือน มีหน่วยงานอบต. รพสต.นาขา/ห้วยเหมือง โรงเรียนวัดและตัวแทนภาคเอกชนเข้าร่วมทุกครั้ง และสิ่งสำคัญที่มีบุคคลต้นแบบในการดูแลสุขภาพที่ทำให้ลดอัตราความเสี่ยงของโรคเรื้อรังได้ที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดพลังในการขับเคลื่อนให้เกิดชุมชนสุขภาพดีและเชื่อมไปสู่ประเด็นเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมที่ดีก่อให้เกิดสุขภาวะชุมชนคนทั้งตำบลนาขาได้อย่างยั่งยืนต่อไป จึงได้ร่วมกันวิเคราะห์ปัญหาโดยนำข้อมูลที่ได้ในปีที่ผ่านมาเป็นจุดเริ่มต้นนำไปสู่เป้าหมายที่อยากจะเป็นและเพิ่มเติมในส่วนที่ต้องพัฒนาต่อเนื่อง โดยทบทวนขั้นตอนการจัดทำโครงการในปีที่2มีรายละเอียดดังต่อไปนี้ จากการวิเคราะห์ต้นไม้ปัญหาในการดำเนินงานพบว่าสาเหตุต่างๆของเรื่องนี้ คือ 1.ด้านพฤติกรรมผู้สูงอายุส่วนใหญ่ไม่มีการออกกำลังกาย พฤติกรรมการกินตามใจปาก และครอบครัวไม่มีเวลาดูแล 2. ด้านกายภาพ ผู้สูงอายุ 30 % ขาดอุปกรณ์ ในการเคลื่อนไหว เจ้าหน้าที่ให้ความรู้ด้านกายภาพยังครอบคลุมและทั่วถึง
3. ด้านสังคมผู้สูงอายุต้องอยู่บ้านคนเดียวหรือต้องมีภาระในการเลี้ยงหลานเนื่องจากลูกๆต้องไปทำงานรับจ้างทำให้ไม่มีเวลามาดูแล 4. ด้านกลไก การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุของ ร้อยละ 40 อสม.ยังไม่มีความรู้ที่ครอบคลุมในการดูแล ขาดการสื่อสารทำความเข้าใจในบทบาทของผู้นำและขาดกลไกความร่วมือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
5. แรงเสริม การมีส่วนร่วมของชุมชน คน ผู้นำ หน่วยงาน รพสต. อบต. วัด (บวร) 6. แรงต้าน งบประมาณจำกัด (การบริหารจัดการ) ไม่สามารถเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน 30% และขาดการแปรรูปสมุนไพร 40%     จากการวิเคราะห์ภาพรวมจะเห็นว่าปัญหาที่จะต้องรีบแก้ไขเป็นอันดับแรก คือ การดูแลผู้สูงอายุทั้งในกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มไม่เสี่ยงเพื่อไม่ให้มีเพิ่มขึ้นและที่เป็นโรคอยู่แล้วไม่เกิดโรคแทรกซ้อนขึ้น โดยจะใช้การขับเคลื่อนแบบ บวร เพื่อให้ทุกๆคนได้เข้ามามีส่วนร่วมรับรู้ รับฟังและร่วมแก้ไขปัญหาเพื่อทำให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นลดปัจจัยเสี่ยงในการเจ็บป่วยเรื้อรังและเพิ่มปัจจัยเสริมต่อสุขภาพที่ดีทั้งทาง ร่างกาย จิตใจและการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี ตลอดจนมีการเชื่อมโยงกันทุกวัย ทุกกลุ่มทั้งตำบลเพื่อให้เกิดตำบลสุขภาวะที่ยั่งยืนต่อไป