คนสร้างสุข

อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส มีเนื้อที่ประมาณ 347 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 217,047 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 7.76 ของพื้นที่จังหัดนาธิวาส มีตำบล จำนวน 6 ตำบล ประกอบด้วย 1.แว้ง 2.โละจูด 3.กายูคละ 4.ฆอเลาะ 5.แม่ดง 6.เอราวัณ จำนวนหมู่บ้านรวมทั้งสิ้น 46 หมู่บ้าน ประชากรและครัวเรือน อำเภอแว้งมีประชากรทั้งสิ้น 52,245 คน แยกเป็น ชาย จำนวน 25,845 คน หญิง จำนวน 26,400 คน จำนวนบ้านเรือน 11,998 หลังคำเรือน อำเภอแว้งเป็นพื้นที่อ้อมล้อมด้วยภูเขา มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ มีการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนอย่างหลากหลายภายใต้ฐานธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ อาทิเช่น วิสาหกิจชุมชนผู้เลี้ยงชันโรง โรงเรียนชาวนา ที่มีการก่อตั้งโดย มูฮามัดซักรี ดาโอ๊ะ ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผู้เลี้ยงชันโรง โรงเรียนชาวนา จ.นราธิวาส อาศัยอยู่ หมู่บ้านเจ๊ะเหม ตำบลแว้ง อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส มีสมาชิกจำนวน 48 คน และมีจำนวนการเลี้ยงชันโรงทั้งหมด 135 ขอน “ชันโรง” เป็นแมลงตัวเล็ก ๆ ที่ไม่มีเหล็กใน ภาษามลายูถิ่นเรียกว่า มาดูกือลูโล๊ะ ซึ่งเป็นผึ้งชนิดหนึ่งไม่มีเหล็กไนเป็นแมลงตัวเล็ก ๆ ที่ให้ประโยชน์มากมายเกินตัวและเป็นแมลงที่ปรับตัวได้เก่งโดยส่วนใหญ่จะอาศัยตามโพรงต้นไม้โพรงใต้ดินและไม่ชอบย้ายที่อยู่จึงเป็นวิธีการง่ายสำหรับการนำตัวผึ้งชันโรงมาเลี้ยงรอบ ๆ บ้านของตนเอง เนื่องจากเกิดผลกระทบจากมาตรการป้องโควิด 2019 มีการปิดหมู่บ้านชาวบ้านไม่สามารถไปประกอบอาชีพข้างนอกได้ จึงเกิดผลกระทบทำให้ชาวบ้านไม่มีรายได้ ในระหว่างนั้นมีการลักลอบตัดชันโรงเพื่อขายออกนอกพื้นที่ ส่วนใหญ่จะไปขายในต่างจังหวัดและมีบ้างส่วนที่ขายไปยังมาเลเซีย ต่อมามีนายทุนมากว้านซื่อชันโรง หลังจากนั้นมีชาวบ้านรวมกันพูดคุยมีความคิดว่า หากเรายังปล่อยให้นายทุนกว้านซื้อต่อไปโดยไม่มีการอนุรักษ์นานไปชันโรงก็จะศูนย์หายไป และอาจจะทำให้ผลไม้มีผลผลิตลดลงเนื่องจากชันโรงเป็นแมลงที่ไปช่วยในเรื่องผสมเกษตร หลังจากนั้นมีการรวมกลุ่มขึ้นมา มีประธานซึ่งเคยเลี้ยงชันโรงประมาณ 6 ปีแล้ว เขาก็รวมกลุ่มขึ้นมาโดยมีอาจารย์คมวิทย์ สุขเสนีย์ เป็นคนรวมกลุ่มโดยหากลุ่มผู้ที่สนใจเลี้ยงชันโรง กลุ่มคนที่มีชันโรงอยู่ กลุ่มนายทุนและกลุ่มเยาวชนรวมพ่อค้าเพื่อให้กลุ่มเหล่านี้ได้ตระหนักและห่วงแหนสทรัพยากรในพื้นที่ และตลอดที่ผ่านมาชุมชนละหารเป็นพื้นที่หนึ่งที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์โควิด -19 มีการย้ายถิ่นกลับมาจากพื้นที่ทำงานจากประเทศมาเลเซียและจากจังหวัดต่าง ๆ ในประเทศไทย กลับมาสู่ภูมิลำเนาเดิม ซึ่งเกิดจากวิกฤต COVID-19 ทำให้กลุ่มธุรกิจที่ได้รับผลกระทบและส่งผลต่อเศรษฐกิจอย่างมหาศาล มีการสั่งหยุดกิจกรรมทั้งงานทั้งคน / ปิดกิจกรรมทางเศรษฐกิจ คนก็ตกงาน เกิดการว่างงานและขาดรายได้ในการดำรงชีวิต ก่อให้เกิดปัญหาหลายๆด้านตามมาทั้งสุขภาพจิตและสภาพความเป็นอยู่ที่ลำบากมากขึ้น ทำให้เกิดการรวมตัวของกลุ่มผู้เลี้ยงผึ้งชันโรงที่ตกงานจากสถานการณ์โควิด -19 สร้างวิกฤตให้เป็นโอกาสในการสร้างตัวที่บ้านเกิดและพัฒนาชุมชนไปพร้อม ๆ กัน โดยคิดทำธุรกิจ ซึ่งผลผลิตและสินค้า ที่เกิดจากผึ้งชันโรงนำมาขายน้ำหวานของผึ้งสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนและกลุ่มผู้เลี้ยงผึ้ง แต่กลุ่มผู้เลี้ยงผึ้งชันโรง บ้านละหาร อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส ประสบปัญหาทางด้านการรวบรวมผลผลิต เนื่องจากผู้เลี้ยงชันโรงจะเลี้ยงอยู่ในพื้นที่บ้านของตนเอง ปัญหาด้านคุณภาพที่แตกต่างกัน การดูแลรังชันโรง และไม่สามารถที่จะรู้ได้ว่าผลผลิตของน้ำผึ้งชันโรงของแต่ละบ้านมปริมาณเท่าใด จึงทำให้การเก็บน้ำผึ้งมารวมกันเป็นเป็นปัญหาอุปสรรคของกลุ่ม อีกทั้งน้ำผึ้งชันโรงที่ยังไม่สามารถนำผลผลิตมาแปรรูปทำเป็นสินค้าอื่นนอกจากน้ำผึ้งชันโรง และบรรจุภัณฑ์ที่อยู่ในขวดพลาสติดธรรมดา ซึ่งไม่สามารถที่จะเพิ่มมูลค่าสิ้นค้าได้
กลุ่มผู้เลี้ยงชันโรง บ้านละหาร อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส ยังขาดองค์ความรู้ด้านการแปรรูปผลผลิต ซึ่งด้วยข้อจำกัดด้านความรู้ในการจัดน้ำผึ้งชันโรงหรือนำน้ำผึ่งที่มีอยู่มาแปรรูปเป็นสิ้นค้าอื่น นอกจากน้ำผึ่งชันโรงที่มีอยู่ จึงทำให้กลุ่มผู้เลี้ยงไม่สามารถนำน้ำผึ้งชันโรงมาเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าได้ และกลุ่มผู้เลี้ยงยังขาดความรู้ด้านการจัดการบัญชีรายรายจ่ายและรายรับ ทำให้ผู้เลี้ยงไม่สามารถรับรู้ได้ว่าต้นทุนในการจัดการ หรือกำไรจากการขาย
กลุ่มผู้เลี้ยงชันโรง ตำบลละหา อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส เป็นการเลี้ยงให้พื้นที่ช่วยกันดูแลสภาพแว้ดล้อมที่ผึ้งอาศัยอยู่ ช่วยกันปรับทัศนคติคนที่ใช้สารเคมีในการดูแลต้นทุเรียน ลองกอง มังคุด หรือไม้ผลอื่น ๆ การรณรงค์และให้ความสำคัญกับการเลี้ยงผึ้ง เป็นการสร้างคุณค่าอีกทางทั้งทางตรงและทางอ้อมให้ชุมชนปรับเปลี่ยนพฤติกรรมแบบเดิม ๆ ช่วยส่งเสริมทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในการสร้างอาชีพที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตในชุมชน โดยการนำกลุ่มผู้เลี้ยงผึ้งชันโรงในพื้นที่มาต่อยอดการสร้างธุรกิจโดยการเสริมองค์ความรู้ เป็นช่องทางในการสร้างรายได้ให้ และรายได้ส่วนหนึ่งสามารถนำมาพัฒนาชุมชนสามารถสร้างโอกาสในการเข้าถึงกลุ่มคนกลุ่มอาชีพและชุมชน จากข้อมูลดังกล่าวข้างต้น แกนนำและกลุ่มผู้เลี้ยงผึ้งชันโรง ขอความร่วมมือจากภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง ในพื้นที่ มาสนับสนุน ด้านการจัดการการตลาด การทำแผนธุรกิจ ช่องทางการขาย รวมทั้งการแปรรูปสร้างผลิตภัณฑ์ในรูปแบบใหม่เพื่อเพิ่มมูลค่า สถานการณ์ปัจจุบันที่ทางกุล่มผู้เลี้ยงผึ้งชันโรงประสบปัญหาอยู่ในตอนนี้ด้านการกระจายผลผลิตได้น้อย ช่องทางการขายไม่หลากหลาย รูปแบบผลิตภัณฑ์ที่ไม่ดึงดูดและน่าสนใจพอกับผู้บริโภคทำให้กลุ่มได้มีการรวมกลุ่มเพื่อยกระดับและก้าวข้ามแบบเดิม ๆ ในการพัฒนาในครั้งนี้