คนสร้างสุข

พื้นที่ จังหวัดสงขลา เป็นจังหวัดหนึ่งที่มีพื้นที่ติดทะเลชายฝั่งอ่าวไทยและมีอาชีพการทำประมงพื้นบ้านมาอย่างยาวนานตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน การบริโภคสัตว์น้ำที่หาได้จากการออกทำอาชีพประชีพประมงนอกจากไว้ขายแล้วส่วนหนึ่งก็เก็บไว้บริโภคในครัวเรือนเพื่อลดค่าใช้จ่ายในการซื้ออาหาร และยังมีการถนอมอาหารโดยการแปรรูปในรูปแบบต่างๆ ไว้บริโภคเมื่อมีสัตว์น้ำในฤดูกาลนั้นๆ จำนวนมาก
ชุมชนบ้านปากบางนาทับ หมู่ 2 เป็น 1 ใน 14 หมู่บ้าน อยู่ในพื้นที่ตำบลนาทับ อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา อยู่ห่างจากตัวเมืองอำเภอจะนะ ระยะทาง 17 กิโลเมตร ห่างจากตัวเมืองจังหวัดสงขลา ระยะทาง 19 กิโลเมตร มีจำนวนครัวเรือน 381 ครัวเรือน จำนวนประชากร 1,431 คน ชาย 745 คน หญิง 689 คน ร้อยละ 99 นับถือศาสนาอิสลาม อาณาเขตชุมชนหมู่ ๒ บ้านปากบางนาทับ ทิศเหนือ ติดกับ หมู่ 10 บ้านปึก ตำบลนาทับ ทิศใต้ ติดกับ หมู่ 13 บ้านทำนบ ตำบลนาทับ ทิศตะวันออก ติดกับ หมู่ 1 บ้านคลองข่า ตำบลนาทับ ทิศตะวันออก ติดกับ ทะเลอ่าวไทย ด้านอาชีพ – รายได้ เนื่องจากบ้านปากบางนาทับมีสภาพพื้นที่ตั้งของชุมชนลาดยาวไปกับชายฝั่งอ่าวไทย ส่งผลให้ประชากรของหมูบ้าน 80% ประกอบอาชีพประมงเป็นหลักควบคู่กับการค้าขาย 10% รับจ้างในโรงงานแปรรูปอาหารทะเล และอีก 10% ประกอบอาชีพเกษตร เลี้ยงสัตว์และเพาะเลี้ยงปลากะพง การทำเกษตรที่ส่งผลต่อรายได้ของชุมชนบ้านปากบางนาทับทั้งที่ทำในหมู่บ้านตัวเองและไปเช่าพื้นที่นอกชุมชนอื่น คือ การปลูกแตงโมปีละ 2-3 ครั้ง รายได้เฉลี่ยครั้งละ 200,000-300,000 บาท ในส่วนของการทำอาชีพประมง ซึ่งเป็นอาชีพหลักและรายได้หลักของประชากรส่วนใหญ่ของชุมชนบ้านนาทับ จะใช้เครื่องมือประมงพื้นบ้านขนาดต่ำกว่า 10 ตันกรอส มีจำนวนเรือ 160 ลำมีความยาวของเรือ ขนาด 5 เมตร กว้างขนาด 2 เมตร มีครัวเรือน 200 ครัวเรือน ทำอาชีพประมง 300 ครัวเรือน ทำการประมง 15 วัน/เดือน เฉลี่ยมีรายได้ครัวละ 2,500-3,000 บาท/ครั้ง สัตว์น้ำเศรษฐกิจที่จับได้ ได้แก่ ปลาหลังเขียว ปลาทู ปูม้า กุ้งแชบ๊วย กุ้งกุลาดำ ปลาเก๋า ปลาจะละเม็ด ปลาอินทรีย์ ปลาโทง ฯลฯ ชุมชนบ้านปากบางนาทับ มีกลุ่มกิจกรรมที่สำคัญที่เชื่อมโยงให้เห็นถึงวิถีการทำมาหากินของคนส่วนใหญ่ในชุมชน คือกลุ่มที่ทำกิจกรรมในการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรชายฝั่ง กลุ่มเลี้ยงแพะ กลุ่มเลี้ยงปลากะพง และกลุ่มสตรีแปรรูปอาหารทะเลบ้านนาทับ เป็นการรวมกลุ่มของสมาชิกในชุมชนโดยมีลักษณะเป็นการลงหุ้นเพื่อแปรรูป หุ้นละ 100 บาท ไม่เกิน 50 หุ้น เป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มเสริมรายได้ให้กับสมาชิกในชุมชน มีการก่อตั้งเมื่อปี 2563 โดยมีนางสาวบีเย๊าะ อำพันนิยม เป็นประธานกลุ่ม มีสมาชิกจำนวน 41 คน มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมของสมาชิกและชุมชนในการพัฒนาอาชีพเสริมรายได้ทางด้านอาหารทะเล เพื่อพัฒนาและสร้างกลุ่มธุรกิจชุมชนโดยการรวมหุ้น และเพื่อให้เกิดการเชื่อมโยงการฟื้นฟูทรัพยากรกับการทำธุรกิจชุมชน มีการปันผลประโยชน์
    • จำนวน 60 % เป็นกองทุนหมุนเวียนสมาคมเรือประมงชายฝั่งคลองนาทับ เพื่อเป็นเงินทุนในการบริหารจัดการภายในร้าน เช่น ซื้อสัตว์น้ำ ค่าแรงงาน ค่าน้ำ ค่าไฟ เป็นต้น
    • จำนวน ๓๐ % ปันผลจากกำไรการจำหน่ายอาหารทะเลของกลุ่มให้แก่สมาชิกกลุ่มสตรีประมงพื้นบ้านแปรรูปสัตว์น้ำคลองนาทับ
    • จำนวน 10 % ปันผลสนับสนุนการทำงานเรื่องงานอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ เช่น การทำเขตอนุรักษ์ การทำธนาคารปูม้า การปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ มีโครงสร้าง ประกอบด้วย ๒ ฝ่าย คือ
    1. ฝ่ายงานบริหาร จะประกอบด้วย ประธาน รองประธาน เลขานุการ เหรัญญิก ประชาสัมพันธ์ ประสานงาน นายทะเบียน และ กรรมการ     2. ฝ่ายงานจัดการ จะประกอบด้วย ฝ่ายหาตลาด ฝ่ายรับคำสั่งซื้อ ฝ่ายสินค้า ฝ่ายแปรรูป ฝ่ายบรรจุสินค้าและจัดเก็บสินค้า ฝ่ายจัดส่งสินค้า และฝ่ายการเงินและบัญชี กลุ่มดำเนินกิจกรรมแปรรูปสัตว์น้ำในรูปแบบต่างๆ ตามชนิดพันธุ์สัตว์น้ำที่ได้มาจากการออกทะเลหาปลาที่มีตลอดทั้งปี เช่น ปลาอินทรีย์เค็ม ปลาหลังเขียวหวาน-เค็ม ปลาเกล็ดขาวอบกรอบปรุงรส ข้าวเกรียบกือโป๊ะ และกะปิแท้ 100% สูตรดั้งเดิมของนาทับที่หายสาบสูญไปนาน และมีสัตว์น้ำจำนวนชนิดพันธุ์ต่างๆ ที่มีมากตามฤดูกาลมาทดลองแปรรูป มาจำหน่ายเพื่อเป็นช่องทางหนึ่งในการเสริมรายได้ให้กับสมาชิกในกลุ่ม และยังเป็นการถนอมอาหารไว้สำหรับบริโภคในครัวเรือนในฤดูมรสุมอีกด้วย โดยใช้ความรู้เดิมที่สืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณในการผลิต และความรู้ใหม่ๆ ทางวิชาการ โภชนาการที่ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานมาตลอด ทั้งจากภาครัฐ เอกชนรวมทั้งหน่วยงานสถานศึกษาในพื้นที่ ทางกลุ่มจึงใส่ใจต่อความ สด สะอาดและความปลอดภัยในทุกกระบวนการผลิตของอาหารเพื่อให้ปลอดภัยต่อผู้บริโภคมากที่สุด อีกทั้งยังคำนึงถึงการทำประมงอย่างถูกกฎหมาย ไม่ใช้เครื่องมือทำลายล้างและไม่จับสัตว์น้ำวัยอ่อนมาบริโภคหรือแปรรูปทุกรูปแบบ นอกจากนี้ทางกลุ่มยังดำเนินกิจกรรมอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรชายฝั่งและสัตว์น้ำ มีการวางซั้งกอทุกปีอย่างต่อเนื่องเพื่อเป็นแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำขนาดเล็กเพื่อจะได้เติบโตและขยายพันธุ์ต่อไปไว้ให้ลูกหลานในอนาคต ปัจจุบันกิจกรรมการแปรรูปสัตว์น้ำยังคงดำเนินมาอย่างต่อเนื่องและได้รับการสนับสนุนทั้งด้านงบประมาณ และองค์ความรู้มาพัฒนากลุ่มเพื่อแก้ไขและปรับจุดบกพร่องต่างๆ ทั้งจากหน่วยงานภาครัฐ และมหาวิทยาลัยในพื้นที่ ที่เข้ามาสนับสนุน เช่น ด้านมาตรฐานรสชาติของสินค้าที่ยังไม่คงที่ บรรจุภัณฑ์ที่ยังไม่ตอบโจทย์ด้านการตลาด ด้านการยืดอายุของผลิตภัณฑ์เนื่องจากทางกลุ่มเน้นอาหารปลอดภัยต่อผู้บริโภคจึงไม่ใส่สารกันเสีย ฯลฯ ส่วนในด้านการตลาดยังคงกระจายสินค้าได้ในวงไม่กว้างขวางมากนัก เนื่องจากยังติดมาตรฐานต่างๆ ในการผลิตดังที่กล่าวมาข้างต้น จึงทำได้เพียงขายกันเองในกลุ่มคนรู้จัก ในชุมชน และมีการติดต่อรับไปเป็นของฝากหรือของที่ระลึกในงานประชุมต่างๆ เช่น กะปิแท้นาทับ เนื่องจากเป็นของดีของเด่นของบ้านนาทับ จึงจัดทำโครงการนี้เพื่อแก้ไขปัญหา และพัฒนาศักยภาพในการผลิตและการตลาด ต่อไป