คนสร้างสุข

ชุมชนบ้านหลอมปืน ตั้งอยู่หมู่ที่ 14 ตำบลละงู จังหวัดหวัดสตูล มีเนื้อที่ประมาณ 1,500 ไร่ ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มและเนินสูงทอดตัวไปยังทิศเหนือและทิศใต้ ลักษณะอยู่ติดกับชายฝั่งทะเล เป็นดินนา ชุมชนบ้านหลอมปืนจึงมีวิถีชีวิตในการประกอบอาชีพประมงพื้นบ้าน ประกอบอาชีพเกษตรกร ประกอบอาชีพค้าขาย การท่องเที่ยว ทรัพยากรที่สำคัญของชุมชนคือป่าชายเลน โดยเรียก “อ่าวทุ่งนุ้ย” ซึ่งมีเนื้อที่ทั้งหมด 85 ไร่  มีลักษณะเป็นพื้นที่อ่าวติดกับชายฝั่งทะเลหาดทรายและเป็นป่าชายเลนที่มีลำคลองสองฝั่งเป็นป่าชายเลนเป็นที่พักจอดเรือของชาวประมงเพื่อประกอบอาชีพด้วยวิถีพื้นบ้านบริเวณอ่าวทุ่งนุ้ยมีความสำคัญต่อระบบนิเวศมีป่าชายเลนหลากหลายพันธุ์มีสัตว์น้ำทะเลที่เป็นแหล่งอนุบาลธรรมชาติเป็นอย่างดีมีนกหลากหลายสายพันธุ์ได้อยู่อาศัยการอนุรักษ์ทรัพยากรชายฝั่งทะเลป่าชายเลนเป็นการสร้างกระบวนการเรียนรู้นิเวศป่าชายเลนที่มีพื้นที่อ่าวทุ่งนุ้ยเป็นที่รวมของกลุ่ม คน ปัจจุบันนี้พบว่าบริเวณอ่าวทุ่งนุ้ยมีการบริหารจัดการที่ไม่ต่อเนื่องเนื่องจากมีการเปลี่ยนผ่านของคณะทำงานหรือคณะกรรมการหมู่บ้านทำให้พื้นที่ดังกล่าวถูกทิ้งร้างไม่มีการจัดการดูแลขาดการฟื้นฟูทรัพยากรในป่าชายเลน มีการลักลอบตัดไม้ในป่ายชายเลน มีการเข้ามามั่วสุ่มของเด็กเยาวชนในพื้นที่ตำบลละงูและเยาวชนจากพื้นที่อื่นๆ เป็นแหล่งอบายมุขต่างๆทำให้คนในชุมชนไม่กล้าเข้าไปทำประโยชน์หรือทำกิจกรรมที่บริเวณอ่าวทุ่งนุ้ยจากที่เคยเป็นพื้นที่ที่ทำกิจกรรมต่างๆกิจกรรมสันทนาการหรือสถานที่จัดค่ายนักเรียนนักศึกษานอกจากนี้บริเวณอ่าวทุ่งนุ้ยรวมไปถึงบริเวณทะเลหน้าบ้านบ้านหลอมปืนและบริเวณทะเลตำบลละงูซึ่งเป็นพื้นที่รอยต่อกับตำบลปากน้ำ มีปัญหาเรื่องสัตว์น้ำลดลงด้วย ไม่มีการกิจกรรมฟื้นฟูอนุรักษ์ทรัพยากร เช่น การวางซั้งกอ สร้างบ้านปลา การปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ เป็นต้น ทำให้มีปัญหาสัตว์น้ำลดน้อยลง สัตว์น้ำบางชนิดได้สูญพันธุ์จากพื้นที่ดังกล่าว เช่น หอยแครง ซึ่งสมัยก่อน บริเวณอ่าวทุ่งนุ้ย เป็นบริเวณที่เป็นดินโคลน เป็นแหล่งของหอยแครง ในอำเภอละงู  สิ่งที่ทำให้สัตว์น้ำลดลงบริเวณทะเลบ้านหลอมปืน อันเนื่องมาจากมีการทำประมงแบบทำลายล้าง มีการใช้อวนลากเล็ก ทำประมงจับสัตว์น้ำบริเวณชายฝั่ง ซึ่งเป็นแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำ มีการลากสัตว์น้ำเล็กใหญ่ไปหมด อีกทั้งพื้นที่อ่าวทุ่งนุ้ยและบริเวณชายฝั่งทะเลตำบลละงู ไม่มีการจัดทำระเบียบ กติกา การใช้ประโยชน์ ที่ชัดเจนด้วย
นอกจากนี้ ปัญหาสัตว์น้ำลดลงหรือสัตว์น้ำทะเลสูญพันธุ์ ส่งผลต่อชาวประมงพื้นบ้าน ทำให้ชาวประมงพื้นบ้านต้องออกไปทำประมงไกลจากฝั่งมากขึ้น ทำให้ค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น เช่น ค่าน้ำมันเรือ ค่าใช้จ่ายอื่นๆ เป็นต้น เมื่อได้สัตว์น้ำมาแล้ว ราคาสัตว์น้ำในปัจจุบันตกต่ำด้วย บางคนโดนกดราคาจากแพในชุมชน ทำให้ไม่คุ้มกับการออกทำประมง ส่งผลทำให้ค่าใช้จ่ายในครัวเรือนไม่เพียงพอ รายจ่ายมากกว่ารายรับ อีกทั้ง แม่บ้านชาวประมงพื้นบ้านบ้านหลอมปืน ไม่รู้วิธีการจัดการผลผลิตสัตว์น้ำ ไม่มีทักษะการแปรรูป หรือ การเพิ่มมูลค่าสัตว์น้ำ จึงจำเป็นที่จะต้องนำผลผลิตหรือสัตว์น้ำที่ชาวประมงพื้นบ้านจับมาได้ไปขายยังแพต่างๆในชุมชน
อีกด้านหนึ่งชุมชนบ้านหลอมปืนมีศักยภาพในเรื่องการจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนซึ่งทางชุมชนบ้านหลอมปืนมีการบริหารจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนร่วมกับเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชนอ่าวปากบารา ซึ่งมีทั้งหมด 14 วิสาหกิจชุมชนเป็นกิจกรรมพานักท่องเที่ยวชมสถานที่ท่องเที่ยวในบริเวณอ่าวทุ่งนุ้ยเกาะลิดีปราสาทหินพันยอดรวมไปถึงเกาะบุโหลนดอนและบุโหลนเลการท่องเที่ยวของชุมชนหลอมปืนมีโปรแกรมหรือทริปการท่องเที่ยวที่ค่อนข้างสมบูรณ์ มีการใช้เรือนำเที่ยวจากเรือชาวประมงพื้นบ้านบ้านหลอมปืน ใช้เยาวชนเป็นไกด์ หรือสตาฟนำเที่ยว แต่พื้นที่ยังขาดศักยภาพการเป็นไกด์ชุมชนที่ดีการเป็นนักเล่าเรื่องหรือนักสื่อความหมายที่สามารถเล่าเรื่องราวแล้วนักท่องเที่ยวรู้สึกอินตามจึงจำเป็นที่จะต้องพัฒนาศักยภาพเยาวชนในชุมชนบ้านหลอมปืนให้มีความรู้เรื่องทรัพยากรใน ชุมชน ความเป็นมาของชุมชน หรือการดูแลนักท่องเที่ยวเบื้องต้น เพื่อนำไปสู่นักสื่อความหมายหรือไกด์ชุมชนได้ดียิ่งขึ้น
ขณะนี้การบริหารจัดการพื้นที่อ่าวทุ่งนุ้ยเป็นเขตพื้นที่ฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยากรประมงของชุมชนบ้านหลอมปืนโดยมีกติกาชุมชน1.ละเว้นการใช้เครื่องมืดอวนล้อมจับน้ำตื้น,อวนทับตลิ่ง,อวนกระทุ้งน้ำ2.ละเว้นการใช้เครื่องมืดคราดทำการคราดหอย3.ห้ามใช้เครื่องมือลอบปูที่มีขนาดช่องตาอวนโดยรอบเล็กว่า2.5นิ้วและ4.ห้ามใช้เครื่องมือประมงที่ผิดกฏมายโดยมีกลไกการทำงานที่มีเยาวชนชาวประมงพื้นบ้านและแม่บ้านประมงพื้นบ้านในชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดการ ซึ่งบุคคลเหล่านี้ ล้วนใช้ประโยชน์จากอ่าวทุ่งนุ้ยและบริเวณทะเลชายฝั่ง
จึงได้เสนอโครงการ“ส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรชายฝั่งทะเลและเสริมสร้างสร้างรายได้แก่ชุมชนบ้านหลอมปืนอย่างสมดุลยั่งยืน”เพื่อสร้างกลไกการทำงานที่เข้มแข็งเพื่อจัดการอ่าวทุ่งนุ้ยโดยการฟื้นฟูทรัพยากรในบริเวณอ่าวทุ่งนุ้ยให้กลับมาอยู่ในสภาพเดิมให้สมบูรณที่สุดมีการปลูกป่าชายเลนเพิ่มเพื่อทดแทนป่าที่ถูกทำลายการสร้างจิตสำนึกให้เยาวชนเกิดการเรียนรู้ทรัพยากรชายฝั่งชุมชนของตนเองการออกแบบการจัดการทรัพยากรฯ สร้างภาคีเครือข่ายความร่วมมือในการดูแลทรัพยากรการสื่อสารการจัดการทรัพยากรชายฝั่งและให้เยาวชนสามารถใช้ประโยชน์จากการจัดการทรัพยากรชายฝั่งมาเป็นการสร้างรายได้เสริมให้กับตนเองได้อีกทั้งการส่งเสริมกลุ่มแปรรูปสัตว์น้ำในชุมชนให้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์สัตว์น้ำจากประมงพื้นบ้านเพื่อเพิ่มมูลค่าสัตว์น้ำโดยการแปรรูปสัตว์น้ำที่จับมาได้และการหาช่องทางการตลาดที่ทันสมัยมากขึ้น