แล้วอะไรคือ สามเหลี่ยมเขยื้อนภูเขา
การพัฒนาประเทศของไทยมีจุดหมายสำคัญ คือ การสร้างความเจริญ การทำให้ผู้คนในสังคมมีคุณภาพชีวิตที่ดี และ ทำให้สังคมมีสุขภาวะ การจะบรรลุจุดหมายดังกล่าวภายใต้สังคมที่ซับซ้อน เป็นเรื่องยากเปรียบเหมือนการเขยื้อนภูเขา แนวคิดสามเหลี่ยมเขยื้อนภูเขา จึงเป็นแนวคิดสำคัญที่กล่าวถึง การทำงานร่วมกันของ 3 ภาคส่วนในการพัฒนาระบบสุขภาพ
ความหมาย
การพัฒนาระบบสุขภาพ โดยการบูรณาการทำงานร่วมกันขององค์ประกอบในสังคมที่สำคัญ 3 องค์ประกอบคือ องค์ประกอบภาควิชาการ องค์ประกอบภาคประชาสังคม องค์ประกอบภาครัฐและการเมือง หากองค์ประกอบทั้ง 3 ส่วน สามารถบูรณาการเข้าด้วยกัน เกิดการใช้ความรู้ ประกอบกับพลังการขับเคลื่อนของภาคประชาสังคม ภายใต้ช่องทางที่รัฐและการเมืองเปิดโอกาสและเห็นคุณค่าของการเรียนรู้ร่วมกัน ก็จะทำให้เกิดกระบวนการสาธารณะที่ดีนำสู่สุขภาวะของสังคมได้
การประยุกต์ใช้
โดยการเชื่อมประสานภาคส่วนต่อไปนี้
- ภาครัฐ ได้แก่ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด อำเภอ โรงพยาบาลรัฐ สถานีอนามัย พัฒนาชุมชน พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
- ภาคท้องถิ่น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้แก่ อบจ. อบต. เทศบาล
- ภาควิชาการ ได้แก่ นักวิชาการจากสถาบันการศึกษา นักวิชาการจากหน่วยงานต่างๆ ปราชญ์ชาวบ้าน
- ภาคประชาสังคม ได้แก่ ชุมชน องค์กรภาคประชาชน NGOs
ขั้นตอนการทำงานร่วมกัน เป็นดังนี้
- จัดกระบวนการสานเสวนา (เป็นการพูดคุยเชิงบวก เพื่อมุ่งการทำงานพัฒนาร่วมกัน)ให้เป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้บทบาท หน้าที่ การทำงานของแต่ละฝ่าย เข้าใจในจุดอ่อน จุดแข็ง โอกาส และข้อจำกัดซึ่งกันและกัน
- จัดกระบวนการทำให้ทุกภาคส่วนสร้างวิสัยทัศน์สุขภาวะร่วมกัน และมีการทำงานที่หนุนเสริมซึ่งกันและกันด้วยความเป็นกัลยาณมิตร
ตัวอย่าง
การขับเคลื่อนแผนสุขภาพจังหวัดสงขลา ภายใต้การทำข้อตกลงระหว่างผู้ว่าราชการจังหวัด นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และเครือข่ายภาคประชาสังคมจังหวัดสงขลา สิ่งที่เป็นหัวใจสำคัญของความสำเร็จของแผนสุขภาพจังหวัดสงขลาก็คือการออกแบบกระบวนในการทำแผนอย่างมีส่วนร่วมทุกภาคส่วน เพื่อให้แผนสุขภาพเป็นที่ยอมรับและสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง รวมทั้งเกิดการเชื่อมประสานขององค์กรต่างๆที่สนใจหรือมีภารกิจในประเด็นเดียวกันได้เกิดการเรียนรู้ เข้าใจบทบาทขององค์กรอื่นและเกิดการประสานงานอย่างบูรณาการทั้งในแผนสุขภาพและกระบวนการอื่นนอกแผนสุขภาพ
แหล่งแลกเปลี่ยนเรียนรู้
เครือข่ายแผนสุขภาพจังหวัดสงขลา 83/24 ถนนเพชรเกษม อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 90110 โทรศัพท์ 086-9554909, 074-254483