คนสร้างสุข

ผู้สูงอายุ/ผู้นำชุมชน 4 คน

กรรมการโครงการ 10 คน

เยาวชนกลุ่มเสี่ยง 32 คน

1. ชุมชนมีฐานข้อมูลที่เป็นปัจจุบันในการดำเนินงาน และแผนที่แหล่งเรียนรู้ของชุมชนเพื่อชุมชน
2. เยาวชนที่เข้าร่วมกิจกรรมได้ทราบถึงข้อมูล

ประวัติหมู่บ้าน ที่มาของชื่อหมู่บ้าน การทำมาหากินสมัยก่อน การเดินทาง การเป็นอยู่

ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปของหมู่บ้าน

1.1 ประวัติความเป็นมา เมื่อประมาณ 200 ปีมาแล้ว ชุมชนแห่งนี้ยังไม่มีผู้คนมาอาศัยอยู่ในสมัยนั้นพื้นที่แห่งนี้เป็นที่ราบลุ่มจะมีหนอง บึง อยู่มากมาย และในหนอบงบึง เหล่านี้จะเต็มไปด้วยต้นจาก ซึ่งในภามาลายูท้องถิ่นเรียกว่า “จามัง” ต่อมาเมื่อมีผู้คนมาตั้งรกรากและปลูกที่อยู่อาศัยก็ได้เรียกชุมชนนี้ว่า “กุบังจามัง” ซึ่งคำว่า “กุบัง” แปลว่า หนอง และคำว่าจามัง แปลว่า ต้นจอก และได้เรียกชื่อว่า “กุบังจามัง” มาจนถึงทุกวันนี้

1.2 อาณาเขต/ที่ตั้ง หมู่ที่ 7 บ้านกุบังจามังเหนือตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดสตูล ห่างจากศาลากลางจังหวัดสตูลระยะทาง 15 กิโลเมตรและห่างจากที่ว่าการอำเภอเมือสตูล ระยะทาง 13 กิโลเมตร มีอาณาเขตดังนี้ ทิศเหนือ ติดกับ หมู่ที่ 4,5 ต.ฉลุง ทิศใต้ ติดกับ หมู่ที่ 6 ต.ฉลุง ทิศตะวันออก ติดกับ หมู่ที่3,4ต.ฉลุง
ทิศตะวันตก ติดกับ หมู่ที่ 8 ต.ฉลุงและหมู่ที่ 7 ต.บ้านควน

1.3 เขตการปกครอง บ้านกุบังจามังเหนือ มีการแบ่งเขตการปกครองเป็น 2 เขต และมีชื่อเรียกตามลักษณะแต่ละ เขตพื้นที่ดังนี้ (เรียงกลุ่มใหญ่ไปหากลุ่มเล็ก) 1. กลุ่มกุบังจามัง จำนวน 228 ครัวเรือน 2. กลุ่มคลองน้ำพระ จำนวน32 ครัวเรือน

1.4 ลักษณะภูมิประเทศ
บ้านกุบังจามังเหนือ มีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบ เหมาะแก่การเพาะปลูกโดยเฉพาะการทำสวนยางพารา สวนผลไม้ และพื้นที่บางส่วนเป็นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การทำนา

1.5 ลักษณะภูมิอากาศ
ลักษณะภูมิอากาศ มี 2 ฤดู คือฤดูร้อนและฤดูฝน โดยฤดูร้อนจะเริ่มตั้งแต่เดือนมกราคม จนถึงเดือนเมษายน และฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมจนถึงเดือนธันวาคมของทุกปี

1.6 ลักษณะของประชากร บ้านกุบังจามังเหนือ มีจำนวนครัวเรือนทั้งสิ้น จำนวน 221ครัวเรือน และมีจำนวนประชากรทั้งหมด 1051 คน แยกเป็น ชาย497 คนหญิง 554 คน

1.7 การนับถือศาสนา ประชากรนับถือศาสนา อิสลาม ร้อยละ85 พุทธ ร้อยละ15

1.8 บริการสาธารณะในหมู่บ้าน 1. โรงเรียนประถมศึกษา จำนวน 1 แห่ง 2. ศูนย์สาธารณสุขมูลฐานชุมชน จำนวน 1 แห่ง 3.ศาลาเอนกประสงค์ จำนวน 1 แห่ง 4. หอกระจายข่าว จำนวน 1 แห่ง 5. ที่อ่านหนังสือประจำหมู่บ้าน จำนวน 1 แห่ง 6. มัสยิด จำนวน 1 แห่ง 7. อาคารเรียนตาดีกา จำนวน 1 แห่ง 8. ลานกีฬา จำนวน 1แห่ง 9. โทรศัพท์สาธารณะ จำนวน 1 แห่ง

1.9 การคมนาคม ในหมู่บ้านมีถนนที่ใช้เดินทางไปยังที่ว่าการอำเภอ เส้นทางที่ใกล้ที่สุด เป็นระยะทาง 13กิโลเมตร เส้นทางหลักเฉพาะในเขตหมู่บ้าน แยกเป็นชนิด 1. ลาดยางหรอคอนกรีต เป็นระยะทาง2,000เมตร 2. ลูกรังหรือหินคลุก เป็นระยะทาง 450 เมตร

1.10 แหล่งน้ำ 1. น้ำดื่ม – น้ำใช้ -บ่อน้ำส่วนตัว จำนวน130 บ่อ -บ่อน้ำสาธารณะ จำนวน 8 บ่อ -มีระบบน้ำประปา จำนวน0แห่ง 2. แหล่งน้ำผิวดิน
-ชลประทานคลองน้ำพระ

1.11 ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม และแหล่งท่องเที่ยวของหมู่บ้าน - คลองน้ำพระ

ส่วนที่ 2 วิถีชีวิตชุมชน

2.1 ประเพณีและวัฒนธรรม/เทศกาลประจำปีและอื่น ๆ
ลักษณะความเชื่อ ค่านิยมของท้องถิ่น จะมีอิทธิพลมาจากศาสนาอิสลามเป็นหลัก ซึ่งเป็นลักษณะของแนวทางการดำรงชีวิตเป็นระบบวิถีชีวิตที่เป็นเฉพาะเท่านั้น และมีประเพณีที่สำคัญ ๆ ดังนี้ -งานวันตรุษอีดิลฟิตรี หรือที่เรียกกันว่าวันรอยออกบวช หลังจากที่ได้ถือศีลอดในเดือนรอมฎอน เป็นระยะเวลา 1 เดือน -งานตรุษอีดิลอัฎฮา หรือที่เรียกกันว่าวันรายอฮัจยี จะมีการเชือดสัตว์หรือที่เรียกกันว่ากุรบาน เพื่อแจกจ่ายและเลี้ยงอาหารแก่คนยากจนและเพื่อนบ้าน นอกจากนี้ยังมีประเพณีปฏิบัติอื่น ๆ อีกมาก เช่น งานวันขึ้นบ้านใหม่ งานโกนหัวเด็กแรกเกิด ฯลฯ ชุมชนแห่งนี้ยังคงรักษาความเป็นเอกลักษณ์ดั้งเดิมในทางภาษาไว้อย่างเหนียวแน่น คือ คนมาลายู ในพื้นที่นี้นับถือศาสนาอิสลาม จะใช้ภาษามาลายูท้องถิ่นในชีวิตประจำวันซึ่งยังคงเหลือหมู่บ้านเพียงไม่กี่หมู่บ้านในจังหวัดสตูล ที่ได้อนุรักษ์ด้านภาษาไว้อย่างดี อีกทั้งการดำรงชีพในชีวิตประจำวันได้สะท้อนถึงแนวทางความเป็นมุสลิม ตามแนวทางวัฒนธรรมของคนมาลายุ เช่น การนุ่งผ้าโสร่ง การสวมหมวกขาว การกินอาหาร เป็นต้น

2.2 การประกอบอาชีพ 1. ประกอบด้านเกษตรกรรมจำนวน 139 ครัวเรือน ดังนี้ - ทำสวนยางพารา จำนวน 116 ครัวเรือน พื้นที่ 1,750 ไร่ - ทำนา จำนวน76 ครัวเรือน พื้นที่ 518ไร่ - สวนผลไม้ จำนวน28 ครัวเรือน พื้นที่48 ไร่ - ปลูกพืชไร่ จำนวน30 ครัวเรือน พื้นที่ 250 ไร่ - เลี้ยงสัตว์ จำนวน18 ครัวเรือน
2. ประกอบอาชีพรับจ้าง จำนวน75ครัวเรือน ส่วนใหญ่เป็นอาชีพรับจ้างกรีดยาง 3. ประกอบอาชีพค้าขาย จำนวน25ครัวเรือน 4. ประกอบอาชีพบริการ จำนวน 21 ครัวเรือน

2.3 ภูมิปัญญาท้องถิ่น - การทำขนมพื้นบ้าน
- การทำการเกษตรฤดูแล้ง - วิทยากรการใช้ภาษามาลายู

2.4 กลุ่ม/องค์กรชุมชน
2.4.1 องค์กรชุมชน 1. สภาผู้นำ บ้านกุบังจามังเหนือ 1 องค์กร 2.4.2 กลุ่มจดทะเบียน 1. กองทุนหมู่บ้าน บ้านกุบังจามังเหนือ หมู่ 7 1 กองทุน 2. กองทุนปุ๋ยเพื่อการเกษตร บ้านกุบังจามังเหนือ หมู่ 7 1 กองทุน 3. กลุ่มแม่บ้านเพื่อการผลิตบ้านกุบังจามังเหนือ 1 กลุ่ม 4. กลุ่ม ชาวสวนยาง สกย.บ้านกุบังจามังเหนือ หมู่ 7 น้ำยางสด 1 กลุ่ม 2.4.3 กลุ่มทั่วไป 1. กลุ่มทำขันหมาก 1 กลุ่ม
2. กลุ่มเยาวชน 1 กลุ่ม 3. กลุ่มผู้สูงอายุ 1 กลุ่ม-
4. กลุ่มแม่บ้าน 1 กลุ่ม

1. ได้เยาวชนเป้าหมาย 50 คน เพื่อเตรียมกิจกรรมต่อไปโดยแบ่งเป็น 5 กลุ่ม

เยาวชน 50 คน กรรมการ 15 คน

1. เยาวชนที่เข้าร่วมกิจกรรม สามารถบันทึกผังครอบครัวได้โดยผ่านเครื่องมือที่ได้ฝึกอบรม
2. เยาวชนเริ่มตระหนักถึงการทำกิจกรรมในหมู่บ้าน
3. ได้เยาวชนแกนนำที่มีความสนใจและพร้อมเข้าร่วมกิจกรรมต่าง

เยาวชน 45 คน
กรรมการ 14 คน

ผู้ปกครอง 2 คน

1. เยาวชนได้ทำกิจกรรมร่วมกัน
2. เกิดความรักในชุมชนของตนเอง
3. ได้แผนที่ศักยภาพของคนในชุมชน

• เยาวชน 10 คน
• กรรมการ 10 คน

1. เยาวชนได้ทราบถึงความสัมพันธ์เครือญาติของตน
2. มีข้อมูลผังเครือญาติของชุมชนเพื่อเป็นฐานการเรียนรู้
3. จากกิจกรรมได้ข้อมูลดังนี้ เนื่องจากเดิมที บ้านกุบังจามัง และบ้านกุบังจามังใต้ เป็นหมู่บ้านเดียวกัน แต่เนื่องจากการแบ่งเขตการปกครองทำให้เกิดเป็น 2 หมู่บ้าน พี่น้องส่วนใหญ่จึงถูกแบ่งแยกออกจากกัน โดยหากยึดตามข้อมูล เขตหมู่บ้านจากการ สำรวจข้อมูลคือ

• ตระกูลบูนำและบุนำ มีจำนวน ประชากรเยอะสุด 62 คน

• ตระกูลหมาดดีและหมันดี ตระกูลหมาดจามังเป็นตระกูลดั่งเดิมที่เข้ามาอยู่อาศัยในหมู่บ้าน แต่ส่วนใหญ่จะอยู่ในหมู่ที่ 6 บ้านกุบัจามังใต้

ชาวบ้านกุบังจามังเหนือ 105 คน

• ได้รับความคิดเห็นของผู้ปกครองว่ามีความคิดอ่างไร
• ได้ร่างกฏระเบียบที่สามารถบังคับใช้โดยที่ผู้ปกครองเห็นชอบ

เยาวชนและชาวบ้าน 100 คน

• ได้ร่างมาตรการทางสังคมของหมู่บ้าน เวทีที่ 1 จำนวน 7 ข้อ

1. ใช้มาตรการทางสังคม ฮูก่มฟากัส 7 ข้อ เป็นมาตรการหลักซึ่งเกี่ยวข้องกับหลักศาสนา เกิดฮูกุมฟากัส กลุ่มบุคคลที่ได้รับมาตรการลงโทษทางสังคม

   1). สัปบุรุษที่ไม่ละหมาดญุมอัตเกินกว่า 3 ครั้งติดต่อกันน ไม่มีเหตุผล
   2). สัปบุรุษที่ไม่ถือศีลอดอย่างเปิดเผย โดยไม่มีเหตุผล

   3). สัปบุรุษที่ผลิตหรือขายหรือดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์อย่างเปิดเผย

   4). สัปบุรุษที่เล่นการพนันเป็นอาชีพ

   5). สัปบุรุษที่ไม่ส่งลูกเรียนฟัรฎูอัยนฺ

   6). สัปบุรุษที่ผลิตหรือขาย หรือเสพสิ่งเสพติดให้โทษ

   7). สัปบุรุษชาย-หญิงที่อยู่ด้วยกันฉันสามี-ภรรยา โดยไม่นิกะหฺ

ขั้นตอนและมาตรการลงโทษทางสังคม

1). ว่ากล่าวตักเตือนด้วยวาจาอย่างน้อย 1-3 ครั้ง

2). หากไม่มีผลตามข้อ 1 จะต้องกล่าวตักเตือนเป็นลายลักษณ์อักษร
3). ใช้มาตรการลงโทษ โดยคณะกรรมการอิสลามประจำมัสยิดจะงดร่วมกิจกรรมต่างๆที่สัปบุรุษจัดดังกล่าว ดังนี้ - งานเลี้ยงสมรส - งานเลี้ยงทั่วไป - หากเสียชีวิตจะละหมาดญานาซะไม่เกิน 3 คน

4).เมื่อกรรมการอิสลามประจำมัสยิดได้อบรมตักเตือนตามขั้นตอนครบ 6 เดือน ไม่เปลี่ยนพฤติกรรม จะถูกคัดออกจากทะเบียนมัสยิด

• คณะกรรมการโครงการ 15 คน
• ชาวบ้าน 92 คน
• วิทยากร 1 คน

มาจริง 108 คน

• ชาวบ้านมีส่วนร่วมในการจัดการปัญหาในชุมชน
• ชาวบ้านให้ความร่วมมือในการจัดการปัญหาโดยมีพื้นฐานมาจากครอบครัว
• ได้มาตรการชุมชน1 มาตรการ มีระเบียบจำนวน 4 ข้อ

ผู้เข้าร่วมกิจกรรม เป็นกรรมการโครงการ 25 คน เยาวชน 25 คน

1. เยาวชนในหมู่บ้านเริ่มตระหนักถึงการทำกิจกรรมในชุมชน

2. ผู้สูงอายุกับเยาวชนได้ลดช่องว่างระหว่างวัย

• ได้เยี่ยมผู้สูงอายุ ตามเป้าหมายจำนวน 65 ราย
• โดยแบ่งตามเขตพี่เลี้ยง อสม. เป็นหลัก
• อาวุโส ที่เข้าเยาวชนที่เข้าเยี่ยม

นายบราเหม หมาดมานัง อายุ 72 ปี อยู่บ้านเลขที่ 24 เป็นผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือกิจกรรมในหมู่บ้าน ทุกกิจกรรม เป็นหนึ่งในคณะกรรมการหมู่บ้านและยังเป็นกรรมการสภาผู้นำ

นางตีย๊ะลีมูสาอายุ 80 ปี อยู่บ้านเลขที่ 68 เป็นผู้สูงอายุที่ดูแลหลานป่วยเป็นโรคอัลซัยเมอร์

เยาวชน 70 คน ผู้ปกครอง 80 คน กรรมการ 20 คน

1. ชาวบ้านให้ความสนใจกับการดำเนินกิจกรรมในครั้งนี้ด้วย
2. พื้นที่ข้างเคียงมาเข้าร่วมกิจกรรมด้วย
3. ชาวบ้านเรียกร้องให้มีการจัดกิจกรรมอย่างนี้อีก

• ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเป็นกรรมการโครงการ 30 คน เยาวชน 70 คน พ่อแม่ผู้ปกครอง 50 คน

เริ่มเวลา 13.00 น. ออกจากโรงเรียน

*โดยมีพี่ อสม. ร่วมกับตัวแทนสภาผู้นำ ครู อาจารย์ และผู้ปกครองบางส่วน เดินเก็บขยะโดยแบ่งเป็ฯ 2 ทีม

*โดยมีเด็กนักเรียนชั้น ป4-6 มาร่วมกิจกรรม

*เดินเก็บขยะ 2 ฝั่งถนน ตลอดเส้นทางในหมู่บ้านโดยเริ่มจากหน้าโรงเรียนกุบังจามังแล้วเดินไปตามเส้นทาง หมู่ 7 กลับทางหมู่ 6 มาสิ้นสุดหลังโรงเรียน

*มีข้มูอแม้ว่าให้ทุกคนมีขยะกลับไปที่โรงเรียน

*พ่อแม่รู้สึกมีความสุขที่เห็นเด็กๆออกมาทำกิจกรรม

*ผู้นำชุมชนทุกฝ่าย อยากให้มีกิจกรรมเช่นนี้และพร้อมจะสนับสนุนงบประมาณเพียงแต่ให้มีแกนนำที่รับผิดชอบโครงการอย่างจริงจังมิฉนั้นแล้วจะไม่เกิดผลลัพท์ที่น่าพอใจ

นายสุริยงค์ ด่วนข้อง ผู้ประสานโครงการฯ รู้สึกว่าการจัดกิจกรรมในรูปแบบนี้ต้องอาศัยความอดทนและต่อเนื่องเเพราะทุกกิจกรรมที่ทำครั้งแรกมักจะมีปัญหาในความเข้าใจและเกิดความสับสนทั้งผู้เสนอและผู้ปฏิบัติ อีกทั้งผู้นำและประชาชน ยึดติดรูปแบบกิจกรรมโครงการแบบเดิมที่ถือปฏิบัติกันมา

ผลที่เกิดขึ้น : นักเรียนโรงเรียนกุบังจามัง เยาวชนและผู้ปกครองได้ร่วมกันพัฒนาสองข้างทางรอบหมู่บ้าน

ผลลัพธ์ : เยาวชนและผู้ปกครองมีการทำกิจกรรมร่วมกัน ลดปัญหาช่องว่าง

ผลสรุป:ผู้นำเห็นแนวทางในการใช้กิจกรรมเพื่อแก้ปัญหาความขัดแย้ง

สภาผู้นำฯ 40 คน อสม. แม่บ้าน เยาวชน  60 คน 

• ชุมชนเรียนรู้การประเมินผลการทำงาน ว่าได้รับอะไร อะไรที่ควรดำเนินการต่อ

กรรมการโครงการ 40 คน
ชาวบ้านและเยาวชน80 คน

1. ได้ร่วมกันวิเคราะห์ สังเคราะห์ และวิจารณ์ โครงการฯ ที่ทำไปแล้ว และในอนาคตถ้ามีการต่อยอดโครงการจะทำต่อหรือไม่

- คณะทำงาน รายงานผลการดำเนินโครงการทั้งหมดให้ชาวบ้านได้รับทราบ

1. ชาวบ้านและผู้เกี่ยวข้องได้แสดงออกถึงความต้องการและข้อเสนอแนะต่อโครงการเพื่อให้ คณะทำงานได้นำไปปฏิบัติใช้ในการทำงานต่อไป

• ผุ้ใหญ่บ้าน นายหมาดหมันดี : ดีใจที่พี่น้องให้ความร่วมมือในโครงการนี้ ทำให้โครงการลุล่วงไปด้วยดีถึงแม้ว่าเราจะทำโครงการนี้เป็นครั้งแรก ก็ตาม

• ประธาน อาสาสมัครสาธารณสุข ฮาเลียะ กานู : ทำดีแล้ว แต่อยากให้ทำเรื่องขยะ ในปีหน้าเพราะทาง อสม.เองก็จะทำโครงการนี้จะได้มาบูรณาการกัน

• ผู้สูงอายุ นายบราเหมหมาดมานัง :พูดเป็นภาษามลายูว่า" ก็ไม่มีอะไรแค่อยากให้พี่น้องอยู่กันอย่างนี้ ช่วยงานกัน เรื่องเล็กๆน้อยก็ให้บืมๆกันไป อย่าทะเลาะกันเพราะเราคนแก่ๆต้องเป็นตัวอย่างให้เด็กๆ