คนสร้างสุข

บ้านแหลมไทร ตั้งอยู่ หมู่ที่ ๓ ตำบลเขาไม้แก้ว อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง เป็นหมู่บ้านชายขอบที่ติดกับเขตพื้นที่จังหวัดกระบี่ เนื่องจากเป็นชุมชนที่ติดกับชายฝั่งทะเล บ้านแหลมไทรจึงมีทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง          ที่หลากหลาย ทั้งระบบนิเวศหญ้าทะเล ป่าชายเลน โดยชุมชนบ้านแหลมไทรมีประชากร จำนวน 555 คน ชาวบ้านส่วนใหญ่ คิดเป็นร้อยละ ๙๕ ของประชากร ประกอบอาชีพประมงพื้นบ้าน โดยการหาปู หาปลา กุ้ง และสัตว์ทะเลอื่นๆ ที่มีอยู่ในชุมชน ซึ่งมีรายได้จากการทำประมงประมาณ ๑๒,๐๐๐ บาท/เดือน ดังนั้นการดูแลรักษาระบบนิเวศหญ้าทะเลจึงเป็นสิ่งจำเป็นเนื่องจากปัจจุบันพบว่าสถานการณ์หญ้าทะเลในจังหวัดตรังเกิดภาวะเสื่อมโทรมในหลายพื้นที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติ และจากกิจกรรมของมนุษย์ ส่งผลกระทบต่อแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อนและขาดแคลนแหล่งอาหารของสัตว์ทะเลหายากโดยเฉพาะพะยูนฝูงใหญ่ที่สุดที่อาศัยอยู่ในทะเลตรัง
  แม้ว่าปัจจุบันชาวประมงบ้านแหลมไทรจะมีการรวมกลุ่มกันจัดทำธนาคารปูม้า เพื่อปล่อยลูกปูม้าคืนสู่ทะเล  แต่ขณะเดียวกันพบว่าสัตว์น้ำเศรษฐกิจเริ่มลดลง เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของชาวประมง การจับสัตว์น้ำโดยใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมายในแนวหญ้าทะเล การทิ้งขยะลงทะเล รวมทั้งจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลให้เกิดปัญหากัดเซาะชายฝั่งรุนแรงขึ้น ทำให้แหล่งอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อน โดยเฉพาะหญ้าทะเลที่เคยอุดมสมบูรณ์อยู่ในภาวะเสื่อมโทรม ส่งผลให้สัตว์น้ำหลากหลายชนิดโดยเฉพาะหอยชักตีน หอยจอบ ปูม้า หมึก ปลิงทะเล และปลาที่เคยมีอยู่ชุกชุมบริเวณหญ้าทะเลมีจำนวนลดลงอย่างเห็นได้ชัด อาหารทะเลที่เคยหาได้ง่ายเริ่มขาดแคลน ทำให้รายได้จากการประมงลดลงไปด้วย ในขณะที่รายจ่ายเพิ่มขึ้นเพราะต้องออกทะเลไกลขึ้น รายได้จึงไม่เพียงพอกับรายจ่าย ทำให้เกิดหนี้สิน ส่งผลให้เกิดความเครียด และเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายต่อชีวิตและทรัพย์สินเนื่องจากต้องออกทำการประมงไกลท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศที่ทวีความรุนแรงมากขึ้นทุกวัน และพบว่าในบางฤดูกาลที่มีสัตว์น้ำที่จับได้น้อยมาก ทำให้ต้องมีการอพยพย้ายถิ่นไปทำงานนอกพื้นที่ยังส่งผลให้เกิดปัญหาขาดความอบอุ่นในครอบครัวและเกิดปัญหาสังคมตามมาอีกมากมาย

      ชาวประมงที่เดือดร้อนได้เสนอแนวทางแก้ปัญหาด้วยการเพิ่มพื้นที่อาศัยของสัตว์น้ำ ในรูปแบบการทำปะการังเทียมบ้านปลาพื้นบ้าน เพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรชุมชนบ้านแหลมไทร สร้างที่พักอาศัยของสัตว์น้ำวัยอ่อน เพิ่มแหล่งอาศัยของปลาหลากหลายชนิด เพิ่มโอกาสและทางเลือกในการจับสัตว์น้ำ ลดการเข้าไปรบกวนระบบนิเวศหญ้าทะเลซึ่งเป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำวัยอ่อน โดยจัดวางในพื้นที่แหล่งที่เคยทำบ้านปลามาก่อนหน้านี้ เนื่องจากมีสภาพชำรุดทรุดโทรม ซึ่งพบว่าที่ผ่านมามีชาวประมงในพื้นที่บ้านแหลมไทรและหมู่บ้านใกล้เคียงได้แก่ บ้านทุ่งทอง บ้านบางค้างคาวบ้านแหลมมะขาม บ้านโต๊ะบัน ฯลฯ กว่า ๓๐๐ ลำเข้ามาใช้ประโยชน์ โดยให้มีการกำหนดกติกา การใช้ประโยชน์ในพื้นที่จับสัตว์น้ำอย่างยั่งยืน พร้อมกับรณรงค์สร้างจิตสำนึกแก่ชาวประมง เยาวชน และประชาชนในพื้นที่บ้านแหลมไทรและหมู่บ้านใกล้เคียงในการอนุรักษ์ฟื้นฟูระบบนิเวศชายฝั่ง และสร้างกลไกการบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลโดยชุมชนมีส่วนร่วมมากขึ้น